Vừa qua, Tạp chí trực tuyến về kiến trúc Archdaily đã công bố danh sách 15 công trình chiến thắng tại Giải thưởng công trình của năm 2025 do chính Archdaily tổ chức. Tạp chí Kiến trúc xin trân trọng gửi tới bạn đọc một số thông tin về các công trình này.
Archdaily là trang tin trực tuyến tin cậy trong việc nhận diện những công trình kiến trúc xuất sắc, được đánh giá qua vẻ đẹp, trí tuệ, sự sáng tạo và giá trị phục vụ cộng đồng. Xuất phát từ ý tưởng đơn giản nhưng mạnh mẽ: “Để chính độc giả được lựa chọn những công trình yêu thích của họ từ thư viện dự án của chúng tôi”, Giải thưởng Công trình của năm đã ngày càng trở thành một trong những giải thưởng có sức ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực kiến trúc.
1.Bệnh viện Huyện Burtinle / Architectural Pioneering Consultants
Hạng mục giải thưởng: Công trình Kiến trúc Y tế
Bệnh viện Huyện Burtinle nằm ở khu vực biên giới của Nhà nước Puntland, Somalia, cách xích đạo khoảng 7 độ về phía Bắc. Với khí hậu sa mạc nóng, nhiệt độ trung bình hàng năm thường xuyên vượt quá 35°C, khu vực này có địa hình đồi núi khô cằn và độ cao 500m so với mực nước biển. Dân cư chủ yếu là các tộc người Somali, bao gồm Awrtable, Cumar Maxamuud, và Gaboye. Do vị trí địa lý nhạy cảm gần biên giới Ethiopia và đường kiểm soát giữa Somalia và Somaliland, nhiều người tị nạn và người di cư đã đến Burtinle.
Trước khi dự án xây dựng, bệnh viện hiện có tại địa phương hầu như bị bỏ hoang, trong khi cộng đồng địa phương đang cần cấp bách dịch vụ y tế đáng tin cậy. Sau khi nhận thấy thiết kế cũ vượt quá diện tích khu đất, UNICEF và Bộ Y tế Puntland đã mời APC (Architectural Pioneering Consultants) thiết kế lại dự án theo các hướng dẫn thiết kế cơ sở y tế Somalia mới được ban hành. Trong bối cảnh thiếu thốn các dịch vụ cơ bản như nước và điện, một trong những thách thức chính là làm sao cho công trình tự cung cấp và sử dụng tài nguyên một cách tiết kiệm.
Bệnh viện được xây dựng theo hình thức các khu vực xung quanh một sân trong, một kiểu kiến trúc phổ biến ở vùng Bắc Somalia. Các tòa nhà được bố trí để tối ưu hóa không gian, sử dụng thiết kế tự nhiên như các tòa tháp gió để điều hòa không khí mà không cần nguồn điện. Các tòa nhà đều được sơn màu trắng để giảm nhiệt độ do ánh nắng và có mái cách nhiệt.
Các nguyên tắc xây dựng bệnh viện dựa trên yêu cầu bền vững và tận dụng nguyên liệu địa phương. Các bức tường đá, vữa bùn, và lớp sơn vôi là những vật liệu phổ biến tại khu vực này. Các cửa sổ, cửa ra vào được thiết kế chi tiết với chất liệu cao cấp, đảm bảo độ bền và hiệu quả sử dụng.
2. Sân Vận Động Ferdinand E. Marcos / Studio Kiến Trúc và Thiết Kế WTA
Hạng mục giải thưởng: Công trình Kiến Trúc Thể Thao
Sân vận động Ferdinand E. Marcos là một sân vận động điền kinh với sức chứa 12.000 người tại Thành phố Laoag, Ilocos Norte. Đây là không gian xã hội chính cho người dân của khu vực, nằm ngay trung tâm thành phố, gần Đại học Mariano Marcos và đối diện với Công viên Rizal.
Đặc điểm nổi bật của sân vận động là đầu phía nam mở, với một amphitheater mở và bãi cỏ dốc dẫn vào Công viên Rizal. Sân vận động mở giúp mọi người dễ dàng tiếp cận và làm tăng 200% không gian công cộng trong thành phố. Nó không chỉ là một địa điểm thể thao và sự kiện mà còn là một phần của công viên, trở thành điểm đến hàng ngày cho cả sinh viên và cư dân.
Sân vận động có thiết kế hình học tối giản với cấu trúc hình chén mở, bao quanh bởi tường PVC sóng và mái che phản ánh các mái nhà kim loại sóng của nhiều ngôi nhà địa phương. Các cột thép uốn cong tạo thành những dầm mái đơn giản.
Sân vận động FEM giờ đây là trung tâm của chương trình du lịch thể thao Ilocos Norte, nằm trong một khu phức hợp thể thao rộng 12 ha, bao gồm Trung tâm Huấn luyện Thể thao INSPIRE, Arena Centennial, Trung tâm Thể thao dưới nước, và cơ sở giáo dục thể thao INSPIRE. Đây là một cơ sở thể thao công cộng thực sự thuộc về người dân, là biểu tượng của một tương lai mở và dễ tiếp cận cho mọi người dân Ilokano.
3. Nhà Separo / Studio Kiến Trúc HYPERTEXT
Hạng mục giải thưởng: Nhà ở
Nhà Separo nằm ở một ngôi làng gần thành phố Nain, tỉnh Isfahan, cách Yazd khoảng 160 km. Tên gọi “Separo” ám chỉ một nơi được bao quanh bởi nước từ ba phía, mặc dù hiện nay nơi này đối mặt với tình trạng thiếu nước. Mảnh đất rộng 220 mét vuông nằm ở cuối khu đất của làng, được bao bọc bởi các ngọn núi phía tây và khu dân cư phía đông. Hai mặt bắc và nam của khu đất có các lối đi hẹp.
Qua việc nghiên cứu các công trình truyền thống của làng, kiến trúc mái vòm cong trở thành một hình mẫu nổi bật, tượng trưng cho sự kết nối với quá khứ. Mái vòm cong là lựa chọn chủ đạo vì tính hòa hợp với bối cảnh của làng.Mái vòm cong giúp tạo bóng mát cho các bề mặt bên ngoài và cải thiện sự thoải mái về nhiệt độ bên trong, đồng thời giảm thiểu việc tiêu thụ năng lượng nhờ thiết kế hai lớp.
Với ngân sách hạn chế khoảng $200 mỗi mét vuông, dự án được thiết kế để tiết kiệm chi phí bằng cách sử dụng vật liệu rẻ và tận dụng lao động địa phương, kết hợp với các nghề thủ công truyền thống. Ngành nghề thủ công như đan giỏ từ cành cây tía, một sản phẩm truyền thống ở Nain, được sử dụng trong nhà Separo để tạo các tấm ván gỗ che nắng cho không gian trong nhà. Những tấm ván này giúp tận dụng ánh sáng tự nhiên mà không cản trở lưu thông không khí.
4. Văn Phòng JAX-MOC / BRICKLAB
Hạng mục giải thưởng: Văn Phòng
Dự án Văn Phòng Bộ Văn Hóa (JAX-MOC Offices) tọa lạc trên khu đất 12.300 m² tại khu công nghiệp cũ của Ad Diriyah, chỉ cách Diriyah Biennale Foundation và khu sáng tạo JAX sắp ra mắt vài mét. Khu đất có vị trí chiến lược, nằm trên một cao nguyên nhìn ra một nhánh của Wadi Hanifa.
Bricklab đã phát triển một khung tư duy dựa trên sự đối lập giữa tự nhiên và văn hóa, phản ánh trong thiết kế của tòa nhà 7.300 m². Các mái nhà dốc hẹp kết hợp tạo thành một hình dáng đặc trưng, phản ánh sự liên tục biến dạng của khu công nghiệp khi khách tham quan tiếp cận từ con phố. Vật liệu chính được sử dụng là thép tấm sóng và stucco màu đất, hòa hợp với công viên công cộng 6.000 m², được thiết kế bởi studiolibani, mang lại cảnh quan bền vững cho khu vực khô cằn.
Bên trong, những bức tường gợn sóng màu be sẫm mô phỏng dòng chảy của nước qua Wadi Hanifa, tạo thành trục giao thông chính của tòa nhà. Các khu văn phòng được tổ chức xung quanh ba bồn cây lớn dọc theo trục này, tái hiện các môi trường vi mô của Wadi. Một rừng cọ nhỏ được kết nối với kênh thu nước mưa, kéo dài qua công viên và chảy xuống Wadi, làm nổi bật mối liên hệ với cảnh quan thiên nhiên.
Các trần nhà hở của không gian nội thất gợi nhớ đến cơ chế của một cơ sở công nghiệp. Để làm dịu ấn tượng cứng nhắc này, tông màu mềm mại như be, nâu và trắng được sử dụng trong các khu văn phòng. Các khu vực văn phòng mở được hướng về các cửa sổ lớn nhìn ra Wadi để tạo sự kết nối trực tiếp với thiên nhiên.
5. Khách Sạn Elysée Montmartre / Policrónica
Hạng mục giải thưởng: Công trình Kiến Trúc Khách Sạn
Studio thiết kế Policrónica đã tái thiết kế nội thất của một tòa nhà lịch sử nằm bên cạnh sảnh hòa nhạc nổi tiếng Elysée Montmartre, tại trung tâm khu Montmartre ở Paris. Trước đây bị bỏ hoang, không gian 850 mét vuông đã được hồi sinh để phản ánh phong cách riêng biệt của các kiến trúc sư, với nội thất đơn sắc, đặc trưng bởi các công trình kiến trúc gỗ và đồ nội thất gỗ tùy chỉnh. Tất cả các yếu tố trong khách sạn, bao gồm đồ nội thất, đèn chiếu sáng và tay cầm, đều được Policrónica thiết kế và chế tạo tại xưởng của mình.
Dự án này sử dụng các vật liệu ấm áp và thô như gỗ, sợi thực vật, đồng và vải trung tính, tạo nên một thẩm mỹ sạch sẽ, hữu cơ xuyên suốt 16 phòng của khách sạn. Mọi yếu tố nội thất đều được thiết kế riêng và chế tạo tại xưởng của Policrónica ở Lisbon, sử dụng gỗ bạch đàn địa phương. Gỗ bạch đàn, vốn thường bị xem là một loài cây xâm lấn, đã được tái sử dụng cho các ứng dụng giá trị cao trong dự án này, hỗ trợ các thực hành lâm nghiệp bền vững và đa dạng.
Policrónica cũng phát triển máy sấy gỗ chân không sử dụng năng lượng mặt trời, giúp rút ngắn thời gian sấy gỗ bạch đàn từ 18 tháng xuống chỉ còn 6 ngày, đồng thời ngăn ngừa sự biến dạng hay nứt gỗ. Hầu hết mọi phần của thân cây đều được tận dụng, giảm thiểu chất thải và loại bỏ sự vận chuyển lặp đi lặp lại trong các chuỗi sản xuất truyền thống, dẫn đến một quy trình sản xuất với carbon thấp. Khách sạn Elysée Montmartre là hiện thân của triết lý thiết kế bền vững và toàn diện của Policrónica, nhận được sự công nhận quốc tế.
6. Centro de Arte Moderna Gulbenkian / Kengo Kuma & Associates + OODA + VDLA
Hạng mục giải thưởng: Công trình Kiến trúc Văn hóa
Centro de Arte Moderna Gulbenkian (CAM) sẽ mở cửa lại vào ngày 21 tháng 9 năm 2024, sau một cuộc tái thiết lớn dưới sự dẫn dắt của kiến trúc sư nổi tiếng người Nhật Bản Kengo Kuma. Dự án này đánh dấu công trình đầu tiên của Kuma tại Bồ Đào Nha. Tòa nhà gốc được thiết kế bởi kiến trúc sư người Anh Sir Leslie Martin và được mở cửa vào năm 1983 để lưu trữ bộ sưu tập nghệ thuật hiện đại và đương đại quan trọng của Bồ Đào Nha.
CAM nằm trong khuôn viên xanh của Quỹ Gulbenkian ở Lisbon, một khuôn viên đa ngành với các công trình mang tính biểu tượng từ những năm 1960. Bộ sưu tập tại CAM bao gồm khoảng 12.000 tác phẩm nghệ thuật từ các nghệ sĩ nổi tiếng của Bồ Đào Nha như Helena Almeida, Paula Rego và Maria Helena Vieira da Silva, cũng như các tác phẩm quốc tế của các nghệ sĩ như Robert Delaunay và David Hockney.
Thiết kế lại của Kengo Kuma tạo sự liên kết giữa tòa nhà và khu vườn, cũng như thành phố xung quanh. Một mái hiên dài 100 mét làm từ gạch men Bồ Đào Nha tạo thành điểm nhấn cho công trình. Kuma sử dụng hình mẫu Engawa, một hành lang trong kiến trúc Nhật Bản, để tạo sự chuyển tiếp mềm mại giữa không gian bên trong và ngoài. Vườn tược đã được mở rộng và thiết kế tạo ra một khu rừng đô thị với mật độ cao do Vladimir Djurovic thực hiện.
Kengo Kuma chia sẻ: “Trong tầm nhìn của chúng tôi đối với CAM, chúng tôi tạo ra một sự kết hợp liền mạch, nơi kiến trúc và thiên nhiên giao thoa một cách hài hòa. Lấy cảm hứng từ bản chất của Engawa, chúng tôi tạo ra một câu chuyện mới ngoài trời, mời gọi khách tham quan chậm lại và làm chủ không gian này.”
7. Cửa Hàng Boutique COOSH / Sivak+Partners Studio
Hạng mục giải thưởng:Công trình Kiến trúc Thương mại
Cửa hàng COOSH mang phong cách Scandinavian tối giản với các chi tiết nổi bật, tạo ra một không gian không chỉ thoải mái mà còn chú trọng vào các bề mặt, vật liệu và sự tinh tế. Kiến trúc sư muốn khắc họa sự tương phản giữa vật liệu ấm áp như lông thú và không gian lạnh lẽo, lấy cảm hứng từ những nguyên liệu truyền thống của Scandinavia.
Cửa hàng sử dụng ánh sáng LED để làm nổi bật các kệ hàng và một bức tường LED làm điểm nhấn cho các sản phẩm đặc biệt của COOSH. Hệ thống chiếu sáng có thể điều chỉnh độ sáng, giúp tạo ra không khí phù hợp với từng thời gian trong ngày và điều kiện thời tiết.
Chú trọng vào thời trang nữ, cửa hàng được thiết kế để khơi dậy sự sáng tạo từ khách hàng. Mỗi món đồ nội thất đều được thiết kế riêng biệt, với hình dáng mang ý nghĩa tượng trưng. Một điểm thú vị là logo COOSH trên ghế sofa được đặt ngược, nhưng phản chiếu đúng trong gương đối diện, khuyến khích khách hàng suy nghĩ khác biệt. Ghế sofa lông thú lớn trong phòng chính được lấy cảm hứng từ một gian kho hay trên nông trại ở Scandinavia, với bức tường phủ veneer thô để tăng cường ấn tượng mà không quá lộ liễu.
8. Cửa hàng Camel Step Coffee Roasters / Faris Alosaimi
Hạng mục giải thưởng: Kiến trúc Nội thất
Cửa hàng Camel Step Coffee Roasters tại Hail, Ả Rập Xê Út, là một điểm đến đặc biệt kết hợp giữa thiết kế thẩm mỹ và cà phê specialty chất lượng cao. Nằm trong một tòa nhà lịch sử, nơi này đã được cải tạo tỉ mỉ để phản ánh sự hòa hợp giữa di sản và hiện đại.
Việc sử dụng đá granite tự nhiên từ khu vực Hail mang lại nét đặc trưng địa phương cho cả thiết kế nội thất và ngoại thất. Sàn nhà, được thiết kế với đá granite đỏ nghiền trộn với bê tông, tạo ra một màu sắc độc đáo. Thiết kế của không gian đơn giản nhưng tinh tế với đồ nội thất bằng gỗ và cửa sổ lớn cho phép ánh sáng tự nhiên chiếu vào, tạo ra một bầu không khí mở và sáng. Không gian trong cửa hàng được thiết kế giống như không gian ngoài trời, mang đến cảm giác kết nối với thiên nhiên, trong khi lò sưởi đá lớn mang lại sự ấm cúng và thân mật.
Một phần của cửa hàng được thiết kế giống như một khu vực ngoài trời, thêm sự đa dạng và nét quyến rũ cho tổng thể thiết kế. Không gian này có ghế gỗ đơn giản và bàn bê tông, tạo ra một không khí tự nhiên và mộc mạc. Các bức tường được trang trí bằng những chiếc lưới trang trí cho phép ánh sáng và không khí lưu thông, trong khi những cây leo thêm sự sống và thiên nhiên.
Cửa hàng Camel Step Coffee Roasters mang đến cho khách hàng một trải nghiệm kết hợp giữa sự ấm cúng, thoải mái và sự chân thật, đơn giản hiện đại. Nơi đây mang đến cảm giác mở rộng và kết nối với thiên nhiên, đồng thời tạo không khí thân mật và dễ chịu, là nơi lý tưởng để thư giãn và thưởng thức cà phê.
9. Làng Cán Bộ Trường Fazenda Canuanã / Rosenbaum + Terra e Tuma Arquitetos Associados
Hạng mục giải thưởng: Nhà ở
Làng nhân viên của Trường Canuanã tọa lạc tại Formoso do Araguaia, trong khu vực Tocantins, Brazil. Trường được thành lập vào năm 1973 bởi Quỹ Bradesco, cung cấp giáo dục miễn phí cho khoảng 800 học sinh, chủ yếu là con em của nông dân và người lao động nông thôn. Làng nhân viên gồm 32 đơn vị nhà ở với ba kiểu mẫu khác nhau, bao gồm các căn hộ cho người độc thân, gia đình nhỏ và gia đình lớn.
Mục tiêu thiết kế là tạo ra không gian sống thoải mái, tiết kiệm năng lượng và phù hợp với điều kiện khí hậu nóng và khô của vùng này. Các ngôi nhà được xây dựng bằng gạch đất-xi măng, một vật liệu có khả năng cách nhiệt tốt. Các cửa sổ được thiết kế đặc biệt với hệ thống cửa sổ thông gió, giúp lưu thông không khí mà không làm mất đi ánh sáng tự nhiên. Các ngôi nhà cũng có mái đôi giúp bảo vệ các bề mặt bê tông khỏi ánh sáng mặt trời trực tiếp.
Khuôn viên làng bao gồm các con đường nhỏ, không lát đá, có hệ thống thoát nước sinh học và các khu vực trồng cây giúp tạo bóng mát và bảo vệ sự riêng tư của các ngôi nhà. Hệ thống thoát nước từ các khu vườn sẽ dẫn nước thừa vào các con rãnh sinh học, sau đó chảy ra sông Javaés.
Dự án này không chỉ tạo ra không gian sống cho nhân viên mà còn là một di sản văn hóa, kết hợp giữa kiến trúc hiện đại và các giá trị truyền thống, giúp thế hệ trẻ học hỏi về các phương thức sống bền vững và tôn trọng di sản đất đai.
10. Kanna Pavilion / Laure Friès Architecture
Hạng mục giải thưởng: Công trình quy mô nhỏ
Kanna là một căn nhà nghỉ cho ngư dân, tọa lạc bên bờ hồ Marlens, mang đến sự yên tĩnh và riêng tư, tránh xa sự tò mò của người khác. Với hình dáng tam giác, cấu trúc của nó mở ra để tận hưởng cảnh quan tuyệt đẹp, bảo vệ vẻ hùng vĩ của núi non. Căn nhà cao 4,5 mét, tạo điều kiện thuận lợi cho việc câu cá chính xác và dễ dàng. Kanna không chỉ thu hút những người yêu thích câu cá mà còn là nơi lý tưởng cho những ai tìm kiếm sự yên bình và hòa mình với thiên nhiên.
Hồ Marlens nằm bên dòng sông Chaise, được bao quanh bởi những ngọn núi tạo nên một phong cảnh tuyệt đẹp. Thiết kế căn nhà chú trọng vào việc không che khuất tầm nhìn, với mong muốn tạo ra một không gian hài hòa giữa thiên nhiên và công trình. Căn nhà được xây dựng gần bờ nước, cách mặt nước chỉ một mét để không làm ảnh hưởng đến môi trường thủy sinh.
Cấu trúc căn nhà được hình thành từ các góc tam giác, tạo thành một không gian mở, thích hợp cho việc câu cá và chiêm ngưỡng cảnh quan. Chiều cao cố định 4,5 mét của căn nhà cũng tạo sự thoải mái cho việc ném mồi. Kanna là một công trình vừa có tính thẩm mỹ vừa mang tính thực tiễn, chủ yếu phục vụ cho ngư dân, nhưng cũng là nơi lý tưởng cho những người đi bộ và những ai tìm kiếm một khoảnh khắc yên bình.
11. THÚ CƯNG & CON NGƯỜI – Ngôi Nhà Tích Cực / Studio ruizvelazquez
THÚ CƯNG & CON NGƯỜI – Ngôi Nhà Tích Cực / Studio ruizvelazquez là một không gian thiết kế đặc biệt cho công ty Atenzza, do kiến trúc sư Héctor Ruiz Velázquez thực hiện, mang lại sự kết nối giữa con người và động vật trong không gian sống chung. Dự án chú trọng đến việc tối ưu hóa không gian để phục vụ cả con người và thú cưng, đồng thời giữ được sự liên kết tự nhiên với môi trường xung quanh.
Với diện tích 27m², thiết kế sử dụng các hình trụ biểu tượng thân cây, giúp không gian trở nên nhẹ nhàng và thoáng đãng, tạo nên một không gian sống sinh động, hòa hợp với thiên nhiên. Các tính năng như lọc không khí, tự làm sạch, và cách âm đều được tích hợp nhờ vào công nghệ Ecoplen của Atenzza, tạo ra một không gian sống không chỉ đẹp mắt mà còn rất tiện nghi và bền vững.
