Trí tuệ nhân tạo (AI) đang cách mạng hóa lĩnh vực kiến trúc, thiết kế nội thất và quy hoạch đô thị trên toàn cầu. Liệu KTS có bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo? Là một KTS với hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành và luôn nghiên cứu cập nhật các ứng dụng công nghệ thiết kế mới, tôi nhận thấy AI không chỉ cải thiện quy trình thiết kế mà còn mở ra những khả năng mới, thúc đẩy sự sáng tạo và hiệu quả trong công việc.

1. Sự phát triển của AI trong kiến trúc và thiết kế nội thất

Trong những năm gần đây, AI đã trở thành công cụ đắc lực cho các KTS và nhà thiết kế nội thất. Các ứng dụng như Midjourney, DALL-E và Stable Diffusion cho phép tạo ra các hình ảnh từ mô tả văn bản, hỗ trợ trong việc phác thảo ý tưởng và trực quan hóa thiết kế. Đặc biệt, Stable Diffusion nổi bật với khả năng tạo ra các phương án thiết kế dựa trên bản phác thảo, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả công việc.

Ngoài ra, các công cụ như DecorMatters sử dụng AI để hỗ trợ thiết kế nội thất, cung cấp giao diện thân thiện và thư viện nội thất phong phú, giúp người dùng dễ dàng tạo ra các không gian sống theo ý muốn.

Đây là hình ảnh minh họa về giao diện kỹ thuật số tương lai của một công cụ thiết kế nội thất sử dụng AI như DecorMatters. Hình ảnh thể hiện một giao diện hiện đại, trực quan với nhiều lựa chọn về nội thất, bố cục phòng và bảng màu, giúp người dùng dễ dàng tạo ra không gian sống theo ý muốn.

2. Ứng dụng của AI trong quy hoạch đô thị

AI không chỉ giới hạn trong thiết kế nội thất mà còn mở rộng sang lĩnh vực quy hoạch đô thị. Các công cụ như Spacemaker của Na Uy sử dụng AI để phân tích các yếu tố như tiếng ồn, gió và giao thông, nhằm tạo ra các thành phố dễ sống hơn.

Đây là hình ảnh minh họa về giao diện quy hoạch đô thị sử dụng AI, lấy cảm hứng từ Spacemaker. Hình ảnh hiển thị một bản đồ thành phố tương tác với các lớp dữ liệu phân tích tiếng ồn, mô hình gió và lưu lượng giao thông, giúp các nhà quy hoạch tối ưu hóa thiết kế đô thị để nâng cao chất lượng cuộc sống.

Khi ngày càng có nhiều tòa nhà tạo ra nguồn dữ liệu về cách chúng được xây dựng và vận hành, một câu hỏi mới xuất hiện: Chỉ ai hoặc điều gì phù hợp nhất để sắp xếp tất cả? Câu trả lời, đặc biệt cho giai đoạn lập kế hoạch và thiết kế ban đầu, là trí tuệ nhân tạo AI. (Theo onecadvn.com)

Hơn nữa, các hệ thống như Architechtures đang khám phá việc sử dụng AI để thiết kế các mô hình nhà ở ba chiều, giúp tối ưu hóa không gian và đáp ứng nhu cầu của cư dân.

Đây là hình ảnh minh họa về hệ thống thiết kế nhà ở ba chiều sử dụng AI. Hình ảnh thể hiện một phòng thí nghiệm quy hoạch đô thị hiện đại, nơi các KTS và kỹ sư AI đang cộng tác bằng giao diện hiển thị holographic. AI giúp tự động tạo ra và tối ưu hóa bố cục nhà ở, điều chỉnh cách sử dụng không gian và các giải pháp sống thông minh theo thời gian thực. Phía sau là một thành phố tương lai với các tòa nhà thông minh do AI quản lý.

3. Lợi ích của việc ứng dụng AI trong thiết kế

Việc tích hợp AI vào quy trình thiết kế mang lại nhiều lợi ích đáng kể:

• Tăng cường sáng tạo: AI hỗ trợ tạo ra nhiều phương án thiết kế đa dạng, giúp KTS khám phá những ý tưởng mới và độc đáo;
• Tối ưu hóa quy trình: AI tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, giảm thiểu thời gian và công sức, cho phép tập trung vào các khía cạnh sáng tạo hơn;
• Cá nhân hóa thiết kế: AI phân tích dữ liệu người dùng để tạo ra các thiết kế phù hợp với sở thích và nhu cầu cụ thể của từng khách hàng.

4. Thách thức và hạn chế

Mặc dù AI mang lại nhiều lợi ích, việc ứng dụng nó cũng đối mặt với một số thách thức:

• Phụ thuộc vào dữ liệu: Chất lượng của các thiết kế do AI tạo ra phụ thuộc vào dữ liệu đào tạo. Dữ liệu không đầy đủ hoặc thiên lệch có thể dẫn đến kết quả không mong muốn;
• Thiếu cảm xúc và ngữ cảnh: AI có thể thiếu sự nhạy bén trong việc hiểu các yếu tố văn hóa và cảm xúc, dẫn đến thiết kế thiếu tính nhân văn;
• Vấn đề đạo đức: Việc sử dụng AI đặt ra các câu hỏi về quyền riêng tư, bản quyền và trách nhiệm trong thiết kế.

5. Xu hướng tương lai và khả năng mở rộng

Nhìn về tương lai, AI dự kiến sẽ tiếp tục phát triển và ảnh hưởng sâu rộng đến lĩnh vực kiến trúc và thiết kế nội thất:

• Tích hợp sâu hơn: AI sẽ được tích hợp chặt chẽ vào các công cụ thiết kế, hỗ trợ từ giai đoạn ý tưởng đến triển khai;
• Hợp tác giữa người và máy: Sự kết hợp giữa KTS và AI sẽ tạo ra những thiết kế tối ưu, kết hợp giữa sáng tạo của con người và khả năng phân tích của máy;
• Phát triển các công cụ mới: Sẽ có sự xuất hiện của nhiều ứng dụng và phần mềm mới sử dụng AI để hỗ trợ thiết kế, như VIDES, một hệ thống thiết kế nội thất ảo sử dụng mô tả ngôn ngữ tự nhiên và hướng dẫn trực quan để tạo ra các không gian nội thất.

Đây là hình ảnh minh họa về VIDES, một phần mềm thiết kế nội thất ảo tiên tiến sử dụng AI. Hình ảnh thể hiện một không gian làm việc kỹ thuật số, nơi người dùng nhập mô tả bằng ngôn ngữ tự nhiên, và AI ngay lập tức tạo ra các mô hình nội thất 3D sống động. Giao diện hiển thị các tùy chọn tương tác cho đồ nội thất, ánh sáng và trang trí, giúp người dùng dễ dàng tinh chỉnh không gian trong thời gian thực. Các nhà thiết kế đang cộng tác với màn hình holographic, tối ưu hóa bố cục nội thất một cách hiệu quả.

VIDES – Hệ thống thiết kế nội thất ảo ứng dụng AI

1. Giới thiệu về VIDES

VIDES (Virtual Interior Design via Natural Language and Visual Guidance) là một nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến nhằm hỗ trợ thiết kế nội thất một cách trực quan và tự động.

Công cụ này cho phép người dùng mô tả không gian mong muốn bằng ngôn ngữ tự nhiên, và AI sẽ tạo ra mô hình 3D nội thất sống động, giúp tối ưu hóa thiết kế theo nhu cầu cụ thể.

Hệ thống VIDES tận dụng xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), học sâu (Deep Learning), và mô hình tạo hình ảnh 3D, giúp người dùng dễ dàng điều chỉnh thiết kế nội thất theo phong cách và sở thích cá nhân mà không cần kiến thức chuyên môn về thiết kế.

VIDES (Virtual Interior Design via Natural Language and Visual Guidance) là một hệ thống thiết kế nội thất ảo tiên tiến, được phát triển nhằm hỗ trợ người dùng tạo và chỉnh sửa các ý tưởng thiết kế nội thất một cách nhanh chóng và hiệu quả. Bằng cách tận dụng công nghệ AI thế hệ mới, VIDES cho phép người dùng mô tả không gian mong muốn thông qua ngôn ngữ tự nhiên và hướng dẫn trực quan, từ đó hệ thống sẽ tạo ra các cảnh quan nội thất phù hợp với yêu cầu.

Một trong những điểm nổi bật của VIDES là khả năng kết hợp giữa hướng dẫn trực quan và mô tả ngôn ngữ, giúp tăng độ chính xác và sự nhất quán trong các thiết kế được tạo ra. Hệ thống này không chỉ hỗ trợ việc phát triển các ý tưởng nội thất mới mà còn cho phép thay đổi phong cách, thay thế hoặc loại bỏ các đối tượng nội thất trong không gian hiện có. Điều này giúp người dùng dễ dàng tùy chỉnh và hiện thực hóa ý tưởng thiết kế của mình.

VIDES mở ra cơ hội cho cả những người không có kỹ năng kỹ thuật chuyên sâu tiếp cận với thiết kế nội thất, giảm thiểu thời gian cần thiết để tạo ra các hình ảnh chất lượng cao. Đối với những người có nền tảng trong lĩnh vực thiết kế, hệ thống này cung cấp một công cụ mạnh mẽ để truyền đạt ý tưởng một cách trực quan và hiệu quả hơn.

2. Các tính năng nổi bật của VIDES

• Thiết kế dựa trên mô tả ngôn ngữ tự nhiên

Người dùng có thể nhập mô tả đơn giản như:

“Phòng khách phong cách Scandinavian với ghế sofa màu xám, bàn gỗ tự nhiên, ánh sáng ấm áp.”

“Phòng ngủ tối giản với giường king-size, tường màu trung tính và đèn LED trang trí.”

AI sẽ tự động chuyển đổi mô tả này thành bản thiết kế nội thất chi tiết.

• Tạo mô hình 3D nội thất theo thời gian thực

Hệ thống AI phân tích các yếu tố về kích thước không gian, ánh sáng, vật liệu, màu sắc, bố cục nội thất, từ đó tạo ra mô hình 3D tương tác ngay lập tức.

• Tùy chỉnh linh hoạt

Người dùng có thể thay đổi màu sắc, vật liệu, đồ nội thất, ánh sáng chỉ bằng các thao tác kéo – thả hoặc nhập lệnh mô tả.

Cho phép thử nghiệm nhiều phong cách khác nhau như Modern, Minimalist, Industrial, Scandinavian, Bohemian…

• Hỗ trợ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR)

VIDES có thể tích hợp với kính VR để người dùng trải nghiệm trực tiếp không gian nội thất trước khi triển khai thực tế.

Hỗ trợ AR để đặt thử đồ nội thất vào không gian thực, giúp khách hàng dễ dàng hình dung hơn.

• Tối ưu hóa không gian bằng AI

VIDES có thể đề xuất cách sắp xếp nội thất tối ưu diện tích, cải thiện lưu thông không khí, ánh sáng tự nhiên, giúp không gian trở nên hài hòa và tiện nghi hơn.

AI có thể đề xuất các giải pháp thân thiện với môi trường, sử dụng vật liệu bền vững và tiết kiệm năng lượng.

• Tích hợp với các phần mềm thiết kế chuyên nghiệp

VIDES có thể xuất file sang các phần mềm CAD như AutoCAD, SketchUp, Revit, Blender, giúp KTS và nhà thiết kế dễ dàng tiếp tục chỉnh sửa và phát triển ý tưởng.

3. Lợi ích của VIDES đối với ngành thiết kế nội thất

• Hỗ trợ cả chuyên gia lẫn người dùng không chuyên

Các nhà thiết kế có thể tăng tốc quy trình sáng tạo, thử nghiệm nhanh nhiều phương án thiết kế.

Người dùng cá nhân có thể tự thiết kế không gian sống mà không cần thuê chuyên gia.

• Tiết kiệm thời gian và chi phí

Giảm thiểu thời gian lên ý tưởng và chỉnh sửa thiết kế.

Giúp khách hàng dễ dàng hình dung sản phẩm trước khi thi công, tránh sai sót và chi phí phát sinh.

• Tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh

VIDES giúp các công ty nội thất và kiến trúc tăng trải nghiệm khách hàng, thúc đẩy doanh số bằng việc cá nhân hóa thiết kế.

Các showroom nội thất có thể sử dụng VIDES để tùy chỉnh sản phẩm theo nhu cầu khách hàng ngay lập tức.

4. Ứng dụng thực tế của VIDES

• Thiết kế nhà ở và căn hộ. VIDES giúp chủ nhà thử nghiệm các phong cách nội thất trước khi quyết định thi công.
• Thiết kế văn phòng và không gian thương mại. Tạo không gian làm việc tối ưu, kết hợp yếu tố thẩm mỹ và công năng.
• Ứng dụng trong ngành bán lẻ nội thất. Hỗ trợ khách hàng trải nghiệm và tùy chỉnh sản phẩm trước khi mua hàng.
• Ứng dụng trong quy hoạch không gian thông minh. Giúp thành phố và doanh nghiệp phát triển các giải pháp nội thất tối ưu cho không gian đô thị.

5. Xu hướng phát triển tương lai của VIDES

• Cải thiện trí thông minh nhân tạo. VIDES sẽ tiếp tục nâng cấp khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên để hiểu tốt hơn nhu cầu thiết kế của người dùng.
• Tích hợp công nghệ AI nâng cao. Sử dụng Generative AI để tạo ra những thiết kế sáng tạo, độc đáo phù hợp với thị hiếu cá nhân.
• Kết nối với IoT & Smart Home. VIDES có thể tích hợp với nhà thông minh, giúp người dùng tùy chỉnh hệ thống ánh sáng, nhiệt độ, và đồ nội thất thông minh ngay trong bản thiết kế.
• Phát triển mô hình thương mại điện tử tích hợp. Kết nối trực tiếp với các thương hiệu nội thất để người dùng có thể đặt hàng đồ nội thất ngay trong giao diện thiết kế.

6. Kết luận

Trí tuệ nhân tạo đang mở ra những chân trời mới cho lĩnh vực kiến trúc và thiết kế nội thất. Việc ứng dụng AI không chỉ nâng cao hiệu quả và sáng tạo mà còn thay đổi cách chúng ta tiếp cận và thực hiện các dự án thiết kế. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích của AI, chúng ta cần nhận thức rõ về các thách thức và hạn chế, đồng thời đảm bảo rằng việc sử dụng AI được thực hiện một cách có đạo đức và bền vững.

Với kinh nghiệm và sự am hiểu về công nghệ, tôi tin rằng sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo và sự sáng tạo của con người sẽ mang lại những bước tiến vượt bậc cho ngành kiến trúc và thiết kế nội thất trong tương lai.

AI là tương lai của thiết kế kiến trúc!

KTS Lê Đình Dũng
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 01-2025)